◄**

▼*

►**

▲***

Zinsleer, werkwoord

De verleden tijd

 

In het Nederlands kan de verleden tijd vormgegeven worden door:
- onvoltooid verleden tijd
- voltooid tegenwoordige tijd ')
- voltooid verleden tijd.
In het Grieks kan de verleden tijd vormgegeven worden door:
- παρατατικός
- αόριστος
- παρακείμενος
- υπερσυντέλικος.
Op het eerste gezicht lijken de tijden één-op-één overeen te komen, indien de παρατατικός en de αόριστος beide als onvoltooid verleden tijd worden gezien. Helaas is de werkelijkheid ingewikkelder.

Αορίστος

De aoristos kan de betekenis van hebben als de onvoltooid verleden tijd, maar heeft veel vaker de betekenis van de voltooid tegenwoordige tijd.

από αύριο δε θα αργώ στη δουλειά μου, γιατί αγόρασα αυτοκίνητο.

vanaf morgen zal ik niet meer te laat op mijn werk komen, omdat ik een auto heb gekocht.

Nb. Een ander gebruik van de aoristos is het gebruik als 'toekomende aoristos'.

De onvoltooid verleden tijd.

De onvoltooid verleden tijd dus op twee manieren worden weergegeven:
- met de παρατατικός
- met de αόριστος

παρατατικός	ξημερώνει, όταν φτάσαμε.	het begon te dagen, toen we aankwamen.
αόριστος	ξημερώνει, όταν φτάσαμε.	het begon te dagen, toen we aankwamen.

De voltooid tegenwoordige tijd.

Aangezien de aoristos ook de voltooid tegenwoordige tijd kan weergeven, kan de voltooid tegenwoordige tijd dus op drie manieren worden weergegeven:
- met de παρατατικός
- met de αόριστος
- met de παρακείμενος

παρατατικός	μελετούσα όλο το πρωί.	ik heb de hele ochtend gestudeerd.
αόριστος	χθες πήγα στην πόλη.	gisteren ben ik naar de stad geweest.
παρακείμενος	έχετε πάει στο Βέλγιο;	bent u wel eens naar België geweest?

Coniunctivus

Een extra complicatie wordt veroorzaakt wanneer het Grieks in een bijzin een coniunctivus gebruikt, terwijl het Nederlands één van de tijden o.t.t., o.v.t., v.t.t. of v.v.t.t. gebruikt.

Met andere woorden: elk van de Nederlandse verleden tijden kan in principe ook nog met een coniunctivus worden weergegeven.

 

1e stam	είδαμε να ο ήλιος βασιλεύει.	we zagen dat de zon onderging.	o.v.t.
1e stam			v.t.t.
1e stam			v.v.t.
2e stam	πριν φύγει, μας τηλεφώνησε.	voordat hij wegging, belde hij ons op.	o.v.t.
2e stam			v.t.t.
2e stam		ik zou willen dat ik hem nooit ontmoet had.	v.v.t.
2e stam	αν το έστειλε αεροπορικώς, θα το πάρεις γρήγορα.	als hij hem per luchtpost heeft verstuurd, zou je hem sneller ontvangen hebben.	v.v.t.t.

Nb. Het voorgaande schema is onvolledig. Het is ook maar de vraag of er voorbeelden van de ontbrekende combinaties bestaan. In het Nederlands ontstaat al snel een formulering met '(om) te' waarbij de v.t.t. of v.v.t. achterwege blijft. Bovendien gaat het vaak ook over een afgeronde gebeurtenis of een feit waarbij een bijzin met óti wordt gebruikt die een coniunctivus maar een indicativus bevat.

 

') Strict genomen valt de voltooid tegenwoordige tijd niet onder de verleden tijden. Hij benoemt echter een gebeurtenis die in het verleden is afgerond. Daarom wordt hij hier even mede in ogenschouw genomen.

 

Nb. In plaats van de verleden tijd wordt soms de tegenwoordige tijd gebruikt om een verhaal levendiger te maken:

 

έφτασα επιτέλους στον πύργο· ανοίγω και μπαίνω· παρουσιάζεται μπροστά μου ένας πανύψηλος άνθρωπος.

uiteindelijk bereikte ik de toren; ik open (de deur) en ga naar binnen; voor me verschijnt een geweldig grote vent.

ipv verleden tijd (aoristos)