Voorzetsels
De meeste voorzetsels worden in het Grieks gevolgd door een woord of
woordgroep in de accusativus: από την Αμερική
(uit Amerika), σε όλη (σ'όλη)
την χώρα ( in heel het
land).
Een deel van de voorzetsels wordt gevolgd door de genitivus:
επί χούντας (tijdens de junta),
μεταξύ ζωής και θανάτου (tussen leven en
dood).
In een enkel geval kan een voorzetsel zelfs gevolgd worden door de
nominativus: από μικρός (van kind af aan/ van
kindsbeen af).
De Griekse voorzetsels kunnen worden onderverdeeld in enkelvoudige
voorzetsels en samengestelde voorzetsels.
Samengestelde voorzetsels bestaan uit een bijwoord gevolgd door een
enkelvoudig voorzetsel.
Het woord of de woordgroep waarop het voorzetsel
betrekking heeft, wordt indien mogelijk verbogen.
Het kan voorkomen dat het woord of de woordgroep
waarop het voorzetsel betrekking heeft, weggelaten wordt.
De meest gebruikte enkelvoudige voorzetsels zijn:
gevolgd door | betekenisgebied, o.a.: | belangrijkste betekenissen: | |
από | acc | plaats, tijd, oorzaak | uit, vanaf, door |
για | acc | plaats, oorzaak | over, voor |
με | acc | met | |
σε | acc | plaats, richting, tijd | in, op, aan, naar |
ως έως μέχρι |
acc, (gen) | plaats, tijd | tot |
μετά | acc, (gen) | tijd | na, (met) |
κατά | acc, gen | tijd, plaats | tijdens, tegen |
χωρίς δίχως |
acc | zonder | |
παρά | acc | ondanks | |
προς | acc | tijd, plaats | tegen |
αντί | acc | in plaats van | |
επί | gen, acc | tijdens, bij | |
εναντίον | gen | tegen | |
έναντι | gen | tegenover | |
υπέρ | gen | instemming | voor |
μεταξύ | gen | tussen |
De meest gebruikte samengestelde voorzetsels zijn:
γύρω σε | rond | γύρω από | (rond)om | |
πάνω σε | (boven)op | πάνω από | boven | |
απέναντι σε | tegenover | απέναντι από | tegenover (van plaats) | |
μπροστά σε | voor (van plaats) | μπροστά από | voor (van tijd) ') | |
μέσα σε | (binnen)in | μέσα από | door ... heen | |
ανάμεσα σε | tussen, onder | ανάμεσα από | tussen ... door | |
κοντά σε | (dicht)bij | μακριά από | ver van | |
δίπλα σε | naast | κάτω από | onder | |
πλάι σε | naast | έξω από | buiten | |
πίσω από | achter | |||
μαζί με | samen met | αριστερά από | links van | |
σύμφωνα με | volgens | δεξιά από | rechts van | |
πριν από | voor (van tijd) | |||
μετά από | na | |||
υστερά από | na |
Wanneer een samengesteld voorzetsel gevolgd wordt
door een zwak persoonlijk voornaamwoord (me, je, etc), wordt het
enkelvoudige voorzetsel achterwege gelaten en komt het zwakke
persoonlijke voornaamwoord in de genitivus.
δίπλα στην Άννα | δίπλα της |
πίσω από τα παιδιά | πίσω τους |
μαζί με τον Νίκο | μαζί του |
Diverse voorzetsels worden in combinatie met het enkelvoudige voegwoord να gebruikt in een samengesteld voegwoord.
Voorzetsels worden gebruikt in de volgende zinsdelen:
- meewerkend voorwerp
- voorzetselvoorwerp
- bijvoeglijke bepaling
- bijwoordelijke bepaling
- passieve door-bepaling
') Het verschil tussen μπροστά σε en μπροστά από kan soms met een ezelsbruggetje worden vastgesteld: στέκομαι μπροστά σε κάτι - ik sta voor iets (iets wat ik zie), στέκομαι μπροστα από κάτι - ik sta voor iets (iets wat ik niet zie: het is achter me).
Behalve de hiervoor genoemde voorzetsels komen nog voor:
- δια; bijvoorbeeld: δια λύπης - met leedwezen
- εκ: εκ νεόυ - opnieuw, overnieuw