| 1. |
plaats (zowel concreet als abstract): in, op, bij,
aan |
| |
| μένω στο Άμστερνταμ. |
ik woon in Amsterdam. |
| μένουν στην πλατεία
εξαρχείων. |
ze wonen aan het plein van Exarchia. |
| συνήθως περνάνε το
καλοκαίρι σ'ένα νησί. |
ze brengen de zomer meestal op een
eiland door. |
| το ταξί σταμάτησε στη
γωνία. |
de staxi stopte op de hoek. |
| τα παιδιά παίζουν στον
κήπο. |
de kinderen spelen in de tuin. |
| ο τόνος πέφτει στη
λήγουσα. |
de klemtoon valt op de laatste
lettergreep. |
| ήταν ξαπλωμένος στον
ήλιο και διάβαζε. |
hij lag te lezen in het zonnetje. |
| η λέξη απαντά ήδη στον
Όμηρο. |
het woord komt al voor bij Homerus. |
|
| |
Wanneer het huis, de winkel etc. bedoeld van een
persoon die expliciet wordt genoemd, dan kan
το σπίτι, το μαγαζί etc
weggelaten worden (onder handhaving van de genitivus!) |
| |
| μένω στο σπίτι του
θείου μου. |
ik woon in het huis van mijn oom. |
| μένω στου θείου μου το
σπίτι. |
ik woon in het huis van mijn oom. |
| μένω στου θείου μου. |
ik woon bij mijn oom. |
| χτες φάγαμε στο σπίτι
της Μαρίας. |
we hebben gisteren bij Maria thuis
gegeten. |
| χτες φάγαμε στης Μαρίας
το σπίτι. |
we hebben gisteren bij Maria thuis
gegeten. |
| χτες φάγαμε στης
Μαρίας. |
we hebben gisteren bij Maria gegeten. |
|
| |
στο θείο μου en
στη Μαρία wordt in deze gevallen
als minder correct beschouwd.
Een vaste uitdrukking
waarvan geen onderdeel weggelaten kan worden, is: |
| |
| μένει στου διαόλου τη
μάνα. |
hij woont echt in een uithoek. |
|
| 2. |
richting, beweging (vgl. προς):
naar |
| |
| έχει καιρό να πάει στο
γιατρό. |
hij is lang niet meer naar de dokter
geweest. |
| πότε θα ξανακατέβεις
στην ελλάδα; |
wanneer komje weer naar
Griekenland? |
|
| |
Ook hier geldt dat wanneer het huis, de winkel etc.
van een persoon die expliciet genoemd wordt, wordt
bedoeld, το σπίτι, το μαγαζί etc.
weggelaten kan worden. |
| |
| το βράδυ θα πάμε στου
θείου μου. |
vanavond gaan we naar mijn oom. |
| πότε πήγες στης Μαρίας; |
wanneer ben je bij Maria thuis geweest
(lett.: ging je ooit naar (het huis van)
Maria)? |
| πάμε στου Μανόλη να
πιούμε καμιά μπίρα. |
we gaan een pilsje pakken bij Manolis
(lett.: we gaan naar (het huis of het café van) Manolis om een biertje te drinken). |
|
| 3. |
het eindpunt van een beweging: (zie ook
ως, έως): tot, naar |
| |
| από τη Δυση στην
ανατολή |
van het Westen tot het Oosten |
| από τη μία άκρη στην
άλλη |
van de ene naar de andere kant |
|
| 4. |
een doel: voor, op |
| |
| τον κάλεσε σε γεύμα. |
hij heeft hem te eten uitgenodigd. |
| πήγαν σε κυνήγι. |
ze gingen op jacht. |
|
| 5. |
een resultaat van een handeling of verandering:
tot, in |
| |
| προβιβάστηκε σε
υποδιευθυντή. |
hij is bevorderd tot directeur. |
| αλλάζω δραχμές σε
λίρες. |
ik wissel drachmen om in ponden. |
|
| 6. |
tijdstip waarop iets gebeurt: om, op |
| |
| το τρένο φεύγει στις
δυο και δέκα. |
de trein vertrekt om tien over twee. |
| γιορτάζει στις 25 του
μήνος. |
hij viert zijn verjaardag op de 25e. |
|
| 7. |
tijdsinterval: over |
| |
| σε κάνα τεταρτάκι θα
'μαι έτοιμος. |
ik ben over een kwartiertje klaar. |
| σε τρεις εβδομάδες θα
γυρίσει ο θείος μου από την αμερική. |
over drie weken komt mijn oom terug uit
Amerika. |
| σ' ένα χρόνο θα πάει
στην αυστραλία κα τη Νέα Ζηλανδία. |
over een jaar gaat hij naar Australië en
Nieuw-Zeeland. |
|
| |
σε kan ook een periode
afbakenen en betekent dan 'in' of 'binnen'. Het wordt
meestal gecombineerd met het bijwoord
μέσα.Dit om verwarring met de betekenis 'over'
te voorkomen, vooral wanneer het gaat om de toekomende tijd: |
| |
| θα γυρίσει μέσα σε
τρεις εβδομάδες. |
hij zal binnen drie weken terug zijn. |
| (μέσα) σε μισή ώρα
τηλεφώνησε τρεις φορές. |
binnen een half uur belde hij drie keer
op. |
| μέσα σ' ένα χρόνο θα
πάει στην αυστραλία κα τι Νέα Ζηλανδία. |
binnen een jaar zal hij naar Australië
en Nieuw-Zeeland gaan. |
|
| |
Let erop dat een algemene frequentie met een enkele
accusativus wordt weergegeven: |
| |
| δέκα φορές το χρόνο |
tien keer per jaar |
| τρεις φορές την ημέρα |
driemaal daags |
|
| 8. |
meewerkend voorwerp: aan |
| |
| έδωσαν το βιβλίο στη
Μαρία. |
ze hebben het boek aan Maria gegeven. |
| γιατί είπες το μυστικό
μου στη φίλη σου; |
waarom heb je mijn geheim aan de
vriendin (door)verteld? |
| αφήνω σε σένα τη
φροντίδα για τα παιδιά. |
ik laat de zorg voor de kinderen aan jou
over. |
|
| 9. |
punt van vergelijking: in, qua, wat betreft |
| |
| είναι πρώτος σε όλα. |
hij is in alles de beste. |
| με περνάει στο ύψος. |
hij is langer dan ik (lett.: hij
passeert mij in lengte). |
| είναι μεγαλύτερος στην
ηλικία απ'ό,τι ο πατέρας μου. |
hij is ouder dan mijn vader (lett.: hij
is ouder in leeftijd dan wat mijn vader
(is)). |
|
| 10. |
een deel van een geheel of een percentage: op, per |
| |
| ένας στους τρεις
περνάει τις εξετάσεις. |
één op de drie slaagt voor het examen. |
| θέλω δέκα στα εκατόν
προμήθεια. |
ik wil tien procent commissie. |
|
| |
Vaker dan στο εκατόν wordt
voor percentages de versteende uitdrukking
τοις εκατόν gebruikt: |
| |
| θέλω δέκα τοις εκατόν
προμήθεια. |
ik wil tien procent commissie. |
| μόνο είκοσι τοις εκατόν
των φοιτητών πέρασε φέτος τις εξετάσεις. |
slechts twintig procent van de studenten
heeft dit jaar de examens gehaald. |
|
| 11. |
wijze |
| |
| πληρώνω σε δόσεις. |
ik betaal in termijnen. |
| τον μαύρισαν στο ξύλο. |
ze hebben hem bont en blauw geslagen. |
| το είπε αυτό στα σοβαρά
ή στ' αστεία; |
meende hij het serieus of zei hij het
voor de grap? |
| γράφουν σε άλλο
αλφάβητο. |
ze schrijven in een ander alfabet. |
|
| 12. |
voorzetselvoorwerp: in, op etc. |
| |
| η θεωρία του βασίζεται
σε υποθέσεις και μόνο. |
zijn theorie is enkel op
veronderstellingen gebaseerd. |
| βρίσκομαι σε πολύ
δύσκολη θέση. |
ik bevin mij in een erg moeilijke
positie. |
| αυτό το σχολείο
αποβλέπει στην εκπαίδευση ενηλίκων. |
deze school richt zich op het onderwijs
aan volwassenen. |
| το άρθρο αναφέρεται στο
εξής πρόβλημα. |
het artikel gaat over het volgende
probleem. |
| μια εισαγωγή στη
βυζαντινολογία |
een inleiding in de byzantinologie. |
| έχει εμιστοσύνη στις
γνώσεις της. |
ze heeft vertrouwen in haar kennis. |
| δεν μπόρεσα να
αντισταθώ στον πειρασμό. |
ik kon geen weerstand bieden aan de
verleiding. |
|
