Sinds 1982 is het monotoniko (το μονοτονικό σύστημα) het
officiële accentsysteem. Voor die tijd gold het polytoniko
als de correcte schrijfwijze. Het polytoniko had drie accenttekens:
- de
acutus (')
- de
gravis (`) en
- de circumflexus (~).
In het Oudgrieks duiden deze tekens hoogteverschillen aan:
- bij de acutus gaat de toon omhoog
- bij de gravis omlaag, en
- bij de circumflex eerst omhoog en dan omlaag.
Doordat het muzikale accent van het Oudgrieks in de loop van de tijd
veranderd is in het huidige krachtaccent, zijn deze drie tekens
zinledig en dus overbodig geworden. Het polytoniko kende verder twee
aspiratietekens: de spiritus asper
(') en de
spiritus lenis (`), die
respectievelijk aangaven of er wel of niet een aspiratie (h-klank)
te horen is. Aangezien de aspiratie al vele eeuwenlang niet meer te
horen is, is het schrijven van aspiratietekens eveneens onnodig.
Veel Grieken van de oude stempel gebruiken overigens nog steeds het
polytoniko, sommige uit onvrede met het monotoniko, anderen omdat ze
het nu eenmaal zo hebben geleerd en niet anders kunnen.
Het monotoniko maakt alleen gebruik van de acutus. De acutus
wordt boven een klinker geschreven en in het geval van een
klinkercombinatie boven de tweede klinker:
Μαρία
Βούλα
Schrijft men de klinker als hoofdletter, dan staat het
accentteken ervoor; maar in het geval van een klinkercombinatie op
de tweede klinker.
'Αννα
Εύα
Wanneer een woord in zijn geheel met hoofdletters wordt
geschreven, wordt er geen accentteken geplaatst. In het geval van
twee klinkers die afzonderlijk worden uitgesproken, staat het
accentteken natuurlijk op de klinker die beklemtoond is.
τσάι
thee
καΐκι
vissersboot
Hoewel men zou verwachten dat in het monotoniko alle beklemtoonde
lettergrepen een accentteken dragen, is dat niet zo. Accenttekens
worden alleen geplaatst op woorden die twee of meer lettergrepen
hebben; éénlettergrepige woorden worden in de regel niet
geaccentueerd. Ten gevolge
van klinkerdeletie kan het
gebeuren dat ook woorden met meer dan één lettergreep toch zonder
accent worden geschreven.
πει
hij zegt
↔
πείτε
jullie zeggen
ναι
ja
↔
ναίσκε
ja (dialectisch)
μπαρ
bar
↔
μπαράκι
barretje
Verder gelden de volgende spellingsconventies.
a)
de volgende drie éénlettergrepige woorden krijgen
een accentteken om ze te onderscheiden van hun
homoniemen:
in het geval van een onbeklemtoonde klinker
blijft het accentteken bij
klinkerdeletie
behouden:
ούτε εσύ
ούτ' εσύ
noch jij
όλα αυτά
όλ' αυτά
al die dingen
φέρε μου
φέρ' μου
breng me
Uitzonderingen:
-
de werkwoordsvorm (ε)ρθώ (van het
werkwoord έρχομαι - komen,
variant van έρθω - dat ik kom). Bij aferesis van de ε is de afspraak dat het accent op
'ρθώ niet geschreven wordt.
θα 'ρθεις
[θarθís]
jij zal komen
να 'ρθεις
[narθís]
dat jij komt
-
από εδώ. Met aferesis van de ε wordt dit geschreven
als:
από δω
[apoðó]
van hier
d)
In het geval van aferesis van een beklemtoonde klinker schrijft men geen accentteken:
De klemtoon verschuift dus naar het woord ervoor.
Vooral bij persoonlijke voornaamwoorden ziet men het
accent daar soms toch heen verschuiven:
μου έκοψες το αίμα.
μού 'κόψες το αίμα.
[moékopses toema]
mijn adem stokte in mijn keel
/ je deed me schrikken.
Uitzondering:
-
de werkwoordsvorm έρθω (van het werkwoord έρχομαι - komen). Bij aferesis van de ε is de
afspraak dat het accent op 'ρθώ niet, maar het accent op θα of να wel geschreven wordt:
θα έρθεις
θά 'ρθεις
[θárθis]
jij zal komen
να έρθεις
νά ΄ρθεις
[nárθis]
dat jij komt
e)
Het accentteken wordt verder gebruikt na
lettersymbolen die
getallen
weergeven.
De bovenstaande zwarte sterren geven van elke pagina het niveau aan.
1 ster: beginnersniveau
2 sterren: gevorderden-niveau
3 sterren: studieniveau
1 plus: beschouwing
2 plussen: overzicht