Voegwoorden
Onderschikkende voegwoorden
οι υποτακτικοί σύνδεσμοι
Een hoofdzin en een bijzin worden met elkaar verbonden door een onderschikkend voegwoord.
Nb. Betrekkelijke voornaamwoorden, die ook een hoofdzin en een bijzin
verbinden, worden in het Nederlands niet tot de voegwoorden gerekend.
Dit betekent dat in het Nederlands onderschikkende voegwoorden steeds tot
bijwoordelijke bijzinnen inleiden.')
Ze worden dan ook op dezelfde wijze onderscheiden:
tijd | toen, terwijl, zolang als, nadat, totdat, voordat, zodra, wanneer, als 1) 2) | temporele bijzinnen | = | bijzinnen van tijd |
oorzaak, reden | omdat, doordat, aangezien, 3) | causale bijzinnen | = | bijzinnen van reden en oorzaak |
voorwaarde | als 1), indien, tenzij, mits | conditionele bijzinnen | = | voorwaardelijke bijzinnen |
doel | opdat, om te ... | finale bijzinnen | = | bijzinnen van doel |
gevolg | zodat, (zo ...) dat | consecutieve bijzinnen | = | gevolgaanduidende bijzinnen |
toegeving | hoewel, ook al, ondanks dat | concessieve bijzinnen | = | bijzinnen van toegeving |
vergelijking | alsof, zoals, hoe ... des te, naarmate, dan | comparatieve bijzinnen | = | bijzinnen van vergelijking |
plaats | waar | bijzin van plaats | ||
omstandigheid | terwijl, zonder dat, in plaats van dat | bijzin van omstandigheid | ||
beperking | behalve dat, voor zover | bijzin van beperking |
1) Het voegwoord 'als' wordt in het Nederlands gebruikt zonder
dat we ons er rekenschap van geven of de betekenis 'indien' of 'onder
de voorwaarde dat' danwel de betekenis 'wanneer' of 'op het moment dat'
bedoeld wordt. Daar komt nog bij dat bij de betekenis 'wanneer' vaak
ook een zekere gevoelswaarde van 'indien' aanwezig is.
2) Bij het voegwoord 'wanneer' doet zich een vergelijkbare situautie voor. Indien de intentie is 'altijd wanneer' of 'wanneer dan ook', dan gebruikt de Griek οπότε + 1e stam; indien de intentie eenmalig is, dan wordt όταν + 2e stam gebruikt.
3) Het Nederlands kent ook nog het voegwoord 'want' dat nevenschikkend is. Dit blijkt uit de woordvolgorde die bij gebruik van 'want' in de hoofdzin en in de bijzin dezelfde is.
') Als we deze benadering ook op het Grieks toepassen, leidt dat tot de vreemde situatie dat we een voegwoord als μήπως niet als onderschikkend
voegwoord indelen.
Werk in uitvoering