◄**

▼*

►**

Woordvorming, samenstellingen

Hoofd en modificeerder zijn zelfstandige naamwoorden

Veel zelfstandige naamwoorden die in het Nederlands een samenstelling van twee zelfstandige naamwoorden zijn, worden in het Grieks, voor zover er niet een speciaal woord voor is, omschreven door gebruik te maken van een bijvoeglijk naamwoord, van een genitivus of van een constructie met een voorzetsel. Bijvoorbeeld:

vergrootglas	ο μεγεθυντικός φάκος	de vergrotende lens	bijv.nw.
inboedelverzekering	η ασφαλεία οικοσκευής	de verzekering van de inboedel	genitivus
halfedelsteen	ο ημιπολύτιμος λίθος	de semi-waardevolle steen	bijv.nw.
waspoeder	το απορρυπαντικό σε σκόνη	het wasmiddel in poeder(vorm)	voorzetsel
werkvergunning	η άδεια εργασίας	de vergunning om te werken	genitivus
pleziervaartuig	το σκάφος αναψυχής	het vaartuig voor ontspanning	genitivus
levensverwachting	ο προσδοκώμενος χρόνος ζωής	de verwachte tijd van leven	genitivus

Soms vormen deze constructies een zogenaamde lexicale collocatie. Dat betekent dat twee woorden als combinatie de specifieke betekenis weergeven. Bijvoorbeeld: de Tweede Kamer.

Als de samenstelling uit twee zelfstandige naamwoorden bestaat, dan is het tweede lid het hoofd en het eerste lid de modificeerder. ')

Er worden vijf categorieën onderscheiden waarop de modificeerder het hoofd preciseert (we duiden de samenstelling hier aan als AB):

B van A	νοοτροπία	mentaliteit	=	manier	τρόπος	van denken	νους
B gemaakt van A	πετρελαιοκηλίδα	olievlek	=	vlek	κηλίδα	van olie	πετρέλαιο
B als van A	βατραχοπέδιλα	zwemvliezen	=	sandalen/ slippers	πέδιλα	als van een kikker	βάτραχος
B voor A	ωτοασπίδες	oordopjes	=	schilden	ασπίδες	ter bescherming van de oren	ώτα, Oudgrieks, αφτιά Nieuwgrieks
B als A	βατραχάνθρωπος	kikvorsman	=	man	άνθρωπος	die eruit ziet als een kikker	βάτραχος

De laatste jaren worden zelfstandige naamwoorden ook wel simpelweg achter elkaar gezet, eventueel verbonden door een koppelteken; het hoofd voorop, de modificeerder erachter:

το παιδί-θαύμα	het wonderkind	letterlijk	kind-wonder
η θέση-κλειδί	de sleutelpositie	letterlijk	positie-sleutel
η οικογένεια πρότυπο	het modelgezin	letterlijk	gezin model
το κράτος-μέλος	de lidstaat	letterlijk	staat lid
η πολή-κράτος	de stadstaat	letterlijk	stad staat

Er zijn geen regels voor het gebruik van het verbindingsstreepje. Hoogstens lijken samenstellingen die ingeburgerd zijn, wel een streepje te krijgen, en minder gangbare samenstellingen niet.
Het geslacht van de combinatie wordt bepaald door het hoofd.

') In enkele gevallen zijn de twee delen gelijkwaardig: το αντρόγυνο - het echtpaar

Nb. Dat twee zelfstandige naamwoorden in dezelfde naamval direct op elkaar volgen (zonder enig ander woord daartussen), komt verder alleen voor wanneer het eerste zelfstandige naamwoord een hoeveelheid aanduidt: ένα κιλό πατατες, ένα ποτήρι κρασί.
Niet te verwarren met een ένα ποτήρι κρασιού - een wijnglas, wat in het Nederlands wel een voorbeeld van woordvorming is, maar in het Grieks niet.