Woordvorming, samenstellingen
Lexicale collocaties
Lexicale collocaties zijn vaste verbindingen van twee woorden.
Bijvoorbeeld:
verstrekkende gevolgen |
Het Grieks gebruikt vaak een collocatie waar het Nederlands een
samenstelling gebruikt.
Het gaat vaak ook om relatief nieuwe begrippen.
Lexicale collocaties kunnen niet van elkaar gescheiden worden door tussenvoeging van andere woorden, zoals werkwoorden, bijvoeglijke naamwoorden ed.
Er worden twee soorten lexicale collocaties onderscheiden:
Bijvoeglijk naamwoord + zelfstandig naamwoord
οι κοινοβουλευτικές εκλογές | parlementsverkiezingen |
η κατευθυντήρια γραμμή | richtlijn (bijv. van de EU) |
η πτυχιακή εργασία | doctoraalscriptie |
το επιχειρηματικό κλίμα | ondernemingsklimaat |
η ατομική βόμβα | atoombom |
Deze bijvoeglijke naamwoorden gedragen zich niet als 'gewone'
bijvoeglijke naamwoorden zoals ωραίος, μεγάλος
ed. Ze kunnen niet van het zelfstandig naamwoord gescheiden worden
en ze zijn niet gradeerbaar (kennen geen vergrotende of
overtreffende trap).
Vergelijk de volgende zinnen (de met een *
gemarkeerde, doorgehaalde zinnen zijn niet correct):
* αυτή η |
die bom is nucleair. | αυτή η βόμβα είναι επικίνδυνη. | die bom is gevaarlijk. | |
* μια |
een nucleaire gevaarlijke bom | μια επικίνδυνη ατομική βόμβα | een gevaarlijke atoombom | |
* μια |
een zeer/meer nucleaire bom | μια πολύ/πιο επικίνδυνη βόμβα | een heel gevaarlijke/ gevaarlijker bom | |
* η |
hun atoombom | η ατομική βόμβα τους | hun atoombom |
Zelfstandig naamwoord + zelfstandig naamwoord in de genitivus
οι φακοί επαφής | contactlenzen |
η σόμπα πετρελαίου | petroleumkachel |
το σημείο ψύξεως | vriespunt |
η βιομηχανία αυτοκινήτων | autoindustrie |
Ook deze collocaties kunnen niet van elkaar gescheiden worden (de met een * gemarkeerde zinnen zijn niet correct):
* έχασε τους
|
hij is zijn contactlenzen verloren. | έχασε τους φακούς επαφής του. | hij is zijn contactlenzen verloren. | |
* ο Φορντ ίδρυσε τη
|
Ford heeft zijn autoindustrie honderd jaar geleden opgericht. | ο Φορντ ίδρυσε τη βιομηχανία αυτοκινήτων του πριν από εκατό χρόνια. | Ford heeft zijn autoindustrie honderd jaar geleden opgericht. |