◄***

▼**

►***

Bijvoeglijke naamwoorden op -ος

Deze bijvoeglijke naamwoorden worden verbogen volgens één van de paradigma's:
1. op -ος, -η, -ο: καλός (mooi)
2. op -ος, -α, -ο: άγριος (wild)
3.op -ος, -ια, -ο: γλυκός (zoet)
De paradigma's 2. en 3. omvatten in feite de uitzonderingen op paradigma 1.
Een kleine groep bijvoeglijke naamwoorden op -ος gebruikt voor de vrouwelijke vormen als variant de mannelijke vormen:
4a. op -ος, -ος/-η, -ο: ανενεργός (inactief)
4b. op -ος, -ος/-α, -ο: ζημιογονός (verliesgevend)
4c.op -ος, -ος/-ια, -ο: φθοροποιός (schadelijk)

In aanvulling op wat reeds bij de verbuigingen is vermeld, is nog het volgende op te merken:

Zoals καλός, άσπρος, όμορφος (-ος, -η, -ο) worden in principe alle bijvoeglijke naamwoorden verbogen

-	waarvan de stam op een medeklinker eindigt (bijvoorbeeld. καλ-ός), dan wel
-	op een onbeklemtoonde [e]-, [a]- ,[i] of [o]-klank, zoals βέβαιος (zeker)
-	de tegenwoordige deelwoorden passief op -όμενος, -ώμενος, -ούμενος en  -άμενος
-	de voltooide deelwoorden op -μένος
-	de comparatieven (vergrotende trap) op -τερος, en - de elatieven (absolute superlatief) op -τατος en -ιστος
-
-

Zoals πλούσιος (-ος, -α, -ο) gaan de bijvoeglijke naamwoorden op -ος waarvan

-	de stam op een [i]-klank eindigt  zoals γαλάζιος (blauw), γελοίος (belachelijk), παλιός (oud), danwel
-	de stam op een beklemtoonde [e]-, [a]- of [o]-klank eindigt zoals ωραίος (mooi), νέος (nieuw), πράος (mild), αθώος (onschuldig), σώος (heelhuids) , alsmede
-	enkele bijvoeglijke naamwoorden van Italiaanse herkomst waarvan de stam op een medeklinker eindigt, zoals γκρίζος (grijs), μοντέρνος (modern), σκούρος (donker), en
-	alle bijvoeglijke naamwoorden die eindigen op -ούχος, - φόρος, -φθόρος of -ούργος

Zoals γλυκός (-ος, -ια, -ο) gaan alleen

-	γλύκος en φρέσκος
-	een groep bijvoeglijke naamwoorden die nu eens volgens καλός dan weer volgens γλυκός verbogen worden, zoals δικός(μου) (eigen), ξάνθος (blond), κακός (slecht), φτωχός (arm). 1)

In sommige vaste uitdrukkingen van geleerde origine wordt in plaats van de vrouwelijke vorm op -η de mannelijke vorm van het bijvoeglijk naamwoord op -ος gebruikt:

η Ορθόδοξος Εκκλησίατης Ελλάδας	de Grieks-Orthodoxe kerk
η Βόρειος Ήπειρος	Noord-Epirus
η ειδοποιός διαφορά	het kenmerkende verschil

Het woord έγκυος (zwanger) heeft in het enkelvoud vreemd genoeg geen aparte vrouwelijke vorm, maar in het meervoud wel:

η αδερφή μου είναι έγκυος.	mijn zus is zwanger.
οι αδερφές μου είναι έγκυες.	mijn zussen zijn zwanger.

Andere 'geleerde' vormen die men kan aantreffen zijn:

η δευτέρα τάξη	de tweede klas
η Μικρά Ασία	Klein-Azie
η Στερεά Ελλάδα	Roumeli (Centraal Griekenland)

Bij de bijvoeglijke naamwoorden δυνατός, αδύνατος en πιθανός wordt een slot-ν geplaatst als zij gebruikt worden als naamwoordelijk deel van het gezegde in een onpersoonlijke zin:

είναι δυνατόν.	het is mogelijk.
είναι αδύνατον.	het is onmogelijk.
είναι πιθανόν.	het is waarschijnlijk.

Nb1. σβέλτος (-ος, -η, -ο) gaat volgens Lauxtermann als ωραίος (-ος, -α, -ο).
Nb2. Diverse bijvoeglijke naamwoorden op -ος functioneren ook als zelfstandig naamwoord en in een aantal gevallen voor het vrouwelijke zelfstandige naamwoord, in dat geval toch de mannelijke vorm gebruikt.

¹) Dikwijls is de keuze tussen -ή of -ιά voor woorden als κακός een kwestie van stijlregister (-ιά is wat volkser dan -ή), maar er kan ook sprake zijn van een licht betekenisverschil:
- κακή ποιότητα (slechte kwaliteit), μια κακιά γυναίκα (een slechte vrouw): 'kwalitatief niet goed' versus 'moreel verwerpelijk'
- μια φτωχή γειτονιά (een arme buurt), μια φτωχιά κοπέλα (een arm meisje): 'niet rijk' versus 'zielig'
- μια ξανθιά Ολλανδέζα (een blonde Nederlandse), μια ξανθή μπίρα (blond bier, pils): 'blondharig' versus 'goudkleurig'
- η δική μου ιδέα (mijn eigen idee), η δικιά μου (mijn meisje).

Κακός en ξανθός hebben voor de nominativus en accusativus meervoud vrouwelijk een variant op -ιές, die vooral gebruikt wordt wanneer het bijvoeglijk naamwoord als zelfstandig naamwoord gebruikt wordt. Bijvoorbeeld: υπάρχουν οι μελαχρινές και ξανθιές (er zijn brunettes en blondines).