◄*

►*

▲**

Zinsleer, werkwoord, passief, wederkerend - wederkerig - modaal

De passieve vorm van het Griekse werkwoord kan niet alleen een passieve en een actieve betekenis hebben maar ook een wederkerige en een wederkerende betekenis.

De wederkerende betekenis (zich)

Wederkerende werkwoorden en wederkerend gebruik van een werkwoord zijn in het Nederlands herkenbaar aan de aanwezigheid van het woord 'zich' (dan wel me, je, ons, zichzelf, mezelf, jezelf, onszelf).

Het Grieks gebruikt in dat geval de passieve vorm van het werkwoord.

πλένομαι. κοιτάζεται στον καθρέφτη.

ik was me. hij bekijkt zichzelf in de spiegel.

Voor elk van deze situaties heeft het Grieks nog een andere manier om 'zich' resp. 'zichzelf' uit te drukken.

- Om 'zich' uit te drukken na samengestelde voorzetsels wordt het zwakke persoonlijke voornaamwoord gebruikt.

μπροστά σε δίπλα σε

voor naast

όλο κοιτούσε μπροστά του. Η Μαρία δεν έχει κανέναν δίπλα της. ')

hij keek alleen maar voor zich uit. Maria heeft niemand naast zich.

 

- Om 'zichzelf' uit te drukken wordt het wederkerende voornaamwoord εαυτό gebruikt:

κοίταξε τον εαυτό του στον καθρέφτη. μιλάνε μόνο για τον εαυτό τους.

hij bekeek zichzelf in de spiegel. zij spreken alleen maar over zichzelf.

De wederkerige betekenis (elkaar)

Wederkerig gebruik van een werkwoord is in het Nederlands herkenbaar aan de aanwezigheid van het woord 'elkaar'.
Het Grieks gebruikt in dat geval de passieve vorm van het werkwoord.

αγαπιούνται πολύ πότε θα ξαναδωθούμε;

zij houden veel van elkaar. wanneer zien we elkaar weer?

Het Grieks heeft nog drie andere manieren om aan wederkerigheid vorm te geven.

- door middel van het voorvoegsel -αλληλο

αλληλοσκοτώνονται πάλι εκεί.

zij moorden elkaar daar weer uit.

- met behulp van het voorzetsel μεταξύ (tussen) of ανάμεσα σε (tussen)

προδόθηκαν μεταξύ τους. πιαστήκαμε ανάμεσά μας.

zij hebben elkaar verraden. we zijn met elkaar slaags geraakt.

- met behulp van de constructie: ο ένας τον άλλο, of ο ένας + voorzetsel + τον άλλο (verbogen naar naamval en geslacht, maar steeds in het enkelvoud)

ο μεγάλεις δυνάμεις φοβούνται η μία την άλλη. έγραφε η μια φίλη στην άλλη. μιλούσαν ο ένας για τον άλλο.

de grootmachten zijn bang voor elkaar. de vriendinnen schreven elkaar. ze zaten over elkaar te praten.

De modale betekenis

De modale betekenis drukt een eigenschap of een algemene (on)mogelijkheid uit. Het gaat dus om een voortdurende handeling, beweging, toestand of eigenschap. De werkwoordsvorm is dus gebaseerd op de 1e stam.

αυτό το κρασί δεν πίνεται. τέτοια πράγματα δε λέγονται.

deze wijn is niet te drinken (lett.: deze wijn kan niet gedronken worden). zulke dingen zegt men niet (lett.: zulke dingen worden niet gezegd).

1) In geval van een samengesteld vorzetsel wordt bovendien het tweede deel (in dit geval σε) weggelaten.