◄*

►*

▲**

Zinsleer, werkwoord, actief versus passief

Het Grieks werkwoord kent net als het Nederlandse werkwoord zowel actieve als passieve werkwoordsvormen (in het Grieks op -ομαι, in het Nederlands met het werkwoord worden).

De passieve werkwoordsvormen hebben een ruimer toepassingsgebied dan in het Nederlands.') Passieve vormen kunnen de volgende betekenissen hebben:

- - - -

passief actief wederkerend wederkerig

η γη θερμαίνεται. κοιμάται. πλένομαι. αγαπιούνται.

de aarde wordt verwarmd. hij slaapt. ik was me. zij houden van elkaar.

In het Nederlands leidt het gebruik van een actieve of passieve vorm steeds tot actieve respectievelijk passieve betekenis van de zin (bv. de hond wordt geslagen).

In veel gevallen is er in het Grieks ook overeenstemming tussen de vorm het werkwoord en de betekenis van de zin, die op zichzelf ook weer overeenkomen met het Nederlands.

ο ήλιος θερμαίνει τη γη. η γη θερμαίνεται από τον ήλιο.

de zon verwarmt de aarde. de aarde wordt verwarmd door de zon.

Het omzetten van een actieve zin naar een passieve zin heet passiveren.
Nb. De omzetting van 'wij werken' naar 'er wordt gewerkt' valt niet onder het begrip passiveren.

 

Niet alle Griekse werkwoorden die actieve vormen hebben, hebben ook passieve vormen (en omgekeerd, maar dat speelt hier even geen rol). Dat betekent dat een zin die in het Nederlands een passieve vorm met 'worden' gebruikt, dan niet zonder meer kan worden vertaald met een zin die in het Grieks de passieve vorm gebruikt. In dit kader is het zinvol om op te merken dat het Nederlands ook vaak een alternatieve formulering met dezelfde betekenis kan gebruiken. Vergelijk: 'ik word niet geloofd' met 'ze geloven me niet'. Het is juist deze onpersoonlijke formulering die in het Grieks vaak wordt gebruikt, en die in deze situatie de oplossing biedt voor het ontbreken van de passieve vorm.

 

Er bestaan in het Grieks echter ook een groot aantal woorden die een passieve vorm koppelen aan een actieve betekenis. Deze woorden worden deponentia genoemd.
Werkwoorden met een actieve betekenis kunnen op zich weer overgankelijk of onovergankelijk zijn.

αρνούμαι/  αρνιέμαι δέχομαι εργάζομαι κοιμάμαι λυπάμαι περιποιούμαι σκέφτομαι φοβάμαι γίνομαι έρχομαι κάθομαι

weigeren/  ontkennen ontvangen werken slapen betreuren verzorgen nadenken bedenken vrezen worden gebeuren komen zitten

overgankelijk overgankelijk overgankelijk onovergankelijk onovergankelijk overgankelijk overgankelijk onovergankelijk overgankelijk overgankelijk onovergankelijk onovergankelijk onovergankelijk

αρνούμαι ένα δώρο. αρνήθηκε ότι έκλεψε τα χρήματα. δέχομαι ένα δώρο. εργάζομαι ολόκληρες μέρες. κοιμάται ακόμα. λυπάμαι που δεν μπορεί να έρθει. περιποιούμαι τα λουλούδια. σκέφτομαι ακόμα λίγο. θα σκεφτούμε κάτι. όλοι τον φοβούνται. θέλει να γίνει γιατρός. πώς έγινε το ατύχημα; έρχομαι αύριο. κάθομαι στο τραπέζι.

ik weiger het geschenk. hij ontkende dat hij het geld gestolen had. ik ontvang  een geschenk. ik werk hele dagen. hij slaapt nog. ik betreur dat hij niet kan komen. ik verzorg de bloemen verzorgen. ik denk nog even na. we zullen (wel) iets bedenken. allen vrezen hem. hij wil dokter worden. hoe is het ongeluk gebeurd? ik kom morgen. ik zit op de tafel.

Let op het verschil tussen het Nederlandse 'worden' γίνομαι (koppelwerkwoord met de betekenis 'in een toestand komen': ik word gelukkig) en 'worden' (hulpwerkwoord van de passieve vorm: ik word geslagen).

') Anderzijds gebruikt het Grieks de passieve vorm veel minder dan het Nederlands in een gepassiveerde constructie.
In het Nederlands zal men zeggen: ik werd geslagen. In het Grieks geeft men de voorkeur aan een onpersoonlijke formulering als: ze sloegen me.