Activum, 2e stam, aoristus, 1e conjugatie, type A en B
De aoristus actief wordt gevormd door aan de tweede stam van het werkwoord
actief de uitgangen van de verleden tijd toe te voegen.
ik betaalde | enkelvoud | meervoud |
1e persoon | πλήρωσα | πληρώσαμε |
2e persoon | πλήρωσες | πληρώσατε |
3e persoon | πλήρωσε | πληρώσαν |
Naast de vorm πλήρωσαν kan in het gesproken
Grieks ook de vorm πληρώσανε aangetroffen
worden.
In de regel zijn alle vormen van de aoristus proparoxytoon, met andere woorden, het accent hoort te staan op de voorvoorlaatste lettergreep. Wanneer de stam van het werkwoord uit één lettergreep bestaat, verschijnt in de drie personen van het enkelvoud en in de derde persoon meervoud het zogenaamde augment, een -ε- die voor de stam van het werkwoord wordt geplaatst om het proparoxytone accent te kunnen dragen. In de eerste en tweede persoon meervoud van deze werkwoorden is door de tweelettergrepige uitgang het augment niet nodig.
ik rende | enkelvoud | meervoud |
1e persoon | έτρεξα | τρέξαμε |
2e persoon | έτρεξες | τρέξατε |
3e persoon | έτρεχε | έτρεξαν |
Naast de vorm έτρεξαν kan in het gesproken Grieks ook de vorm τρέξανε worden aangetroffen.
De werkwoorden waarvan de één na laatste lettergreep van de stam
een [i]-klank is, vallen wat het accent betreft, in twee groepen
uiteen:
- de groep waarvan
de [i]-klank als lettergreep telt; en
- de groep waarvan
de [i]-klank niet als lettergreep telt.
de [i]-klank telt niet als lettergreep | |||
ι | λιώνω | έλιωσα | smelten |
ει | αδειάζω | άδειασα | leegmaken |
de [i]-klank telt als lettergreep | |||
ι | βελτιώνω | βελτίωσα | verbeteren |
ει | σημειώνω | σημείωσα | noteren |
Op enkele werkwoorden op -αινω
en -αρω/-ιρω
na, vormen bijna alle werkwoorden hun aoristus op deze wijze:
2e stam | aoristus | ||
-- | καταλαβαίνω | κατάλαβα | begrijpen |
αποτυχαίνω | απέτυχα | falen | |
-ν | κρίνω | έκρινα | oordelen |
μολύνω | μόλυνα | vervuilen | |
ακριβαίνω | ακρίβυνα | duurder worden | |
ανασαίνω | ανάσανα | ademhalen | |
ζεσταίνω | ζέστανα | verwarmen | |
-ξ | ανοίγω | άνοιξα | openen |
φέγγω | έφεξα | schijnen | |
πλέκω | έπλεξα | breien | |
τρέχω | έτρεξα | rennen | |
φτιάχνω | έφτιαξα | maken | |
φωνάζω | φώναξα | roepen | |
αγγίζω | άγγιξα | aanraken | |
αναπτύσσω | ανέπτυξα | ontwikkelen | |
πράττω | έπραξα | handelen | |
-γξ | ελέγχω | έλεγξα | controleren |
-σ | απολαύω | απόλαυσα | genieten |
θεραπεύω | θεράπευσα | genezen | |
διαψεύδω | διάψευσα | loochenen | |
νιώθω | ένιωσα | voelen | |
θέτω | έθεσα | plaatsen | |
πληρώνω | πλήρωσα | betalen | |
διαβάζω | διάβασα | lezen | |
καπνίζω | κάπνισα | roken | |
απολύω | απόλυσα | ontslaan | |
αποκλείω | απόκλεισα | uitsluiten | |
αποκρούω | απόκρουσα | afstoten | |
σείω | έσεισα | schudden | |
συνδέω | σύνδεσα | in veband brengen | |
πνέω | έπνευσα | waaien | |
σωπαίνω | σώπασα | zwijgen | |
αρρωσταίνω | αρρώστησα | ziek worden | |
-ψ | κλέβω | έκλεψα | stelen |
επιτρέπω | επέτρεψα | toestaan | |
καλύπτω | κάλυψα | bedekken | |
αλείφω | άλειψα | insmeren | |
αστράφτω | άστραψα | flitsen | |
παύω | έπαψα | ophouden | |
δουλεύω | δούλεψα | werken | |
-μψ | λάμπω | έλαμψα | stralen |
Enkele onregelmatige werkwoorden:
2e stam | |||
βρίσκω | βρ- | βρήκα | vinden |
τρώω | φαγ- | έφαγα | eten |
λέω | π- | είπα | zeggen |
βλέπω | δ- | είδα | zien |
εισάγω | εισαγαγ- | εισήγαγα | importeren |
παραγγέλλω | παραγγειλ- | παρέγγειλα | bestellen |
εφευρίσκω | εφευρ- | εφήυρα | uitvinden |
διευθύνω | διευθυν- | διηύθυνα | besturen |
θέλω | θελ- | ήθελα | willen |
ξέρω | ξερ- | ήξερα | weten |