◄**

▼*

►**

▲***

Deelwoord

Het Nederlands kent een tegenwoordig deelwoord en een voltooid deelwoord.
Het Nederlandse tegenwoordig deelwoord is actief, het Nederlandse voltooid deelwoord is passief.
Het Grieks kent ook nog een tegenwoordig deelwoord passief.

 

Tegenwoordig deelwoord actief

 

Het tegenwoordig deelwoord actief wordt gevormd door aan de eerste stam van de werkwoorden van de 1e vervoeging -οντας, en van de 2e vervoeging -ώντας toe te voegen.
Het tegenwoordig deelwoord actief wordt niet verbogen.
In tegenstelling tot het Nederlands kan het tegenwoordig deelwoord in het Grieks niet als bijvoeglijk naamwoord gebruikt worden.
Wel wordt het vaak gebruikt als inleiding van een bijzin.

Nb. Hoewel het tegenwoordig deelwoord in principe niet als bijvoeglijk naamwoord gebruikt kan woorden en dus ook niet als zelfstandig naamwooord, zijn er wel degelijk een aantal bijvoeglijke naamwoorden op -ων en een aantal zelfstandige naamwoorden op -ων.

 

Tegenwoordig deelwoord passief

Het tegenwoordig deelwoord passief wordt gevormd door aan de eerste stam van de werkwoorden van de 1e vervoeging -όμενος, en van de 2e vervoeging -ώμενος of -ούμενος toe te voegen.
Het tegenwoordig deelwoord passief wordt verbogen als όμορφος.

Een paar werkwoorden hebben een enigszins afwijkende vorming van het tegenwoordig deelwoord passief.

 

	deelwoord
1e conjugatie	καιγόμενος	brandend	καίγω	branden
	λεγόμενος	geheten	λέω	zeggen
	στεκάμενος	stilstaand	στέκομαι	staan
	τρεμάμενος	trillend	τρεμώ	trillen
2e conjugatie	πετάμενος	vliegend	πετώ	vliegen
	καθιστάμενος	wordend	καθιστώ	worden
	θεωρούμενος	beschouwd wordend	θεωρώ	beschouwen

 

Voltooid deelwoord (passief)

Het voltooid deelwoord passief wordt gevormd door aan de tweede stam passief de uitgang -μένος toe te voegen.
In de meeste gevallen wijzigt die uitgang van de tweede stam onder invloed van de μ van -μένος.

De voltooid deelwoorden zijn te onderscheiden in de volgende categorieën.

	2e stam passief op	deelwoord op
1e conjugatie	-θ-	-μένος	πληρώνω	πληρωμένος
	-φτ-	-μμένος	γράφω	γραμμένος
	-ευτ-	-εμένος	παντρεύω	παντρεμένος
	-ευτ-	-ευμένος	απαγορεύω	απαγορευμένος
	-αυτ-	-αυμενος	αναπαύω	αναπαυμένος
	-χτ-of -χθ-	-γμένος	αλλάζω	αλλαγμένος
	-στ-	-σμένος	κλείνω	κλεισμένος
	-νθ-	-σμένος	μολύνω	μολυσμένος
2e conjugatie	-ηθ-	-ημένος	αγπαπώ	αγαπημένος
	-εθ-	-εμένος	φορώ	φορεμένος
	-αστ-	-ασμένος	κερνώ	κερασμένος
	-εστ-	-εσμένος	καλώ	καλεσμένος
	-ηχτ-	-ηγμένος	βουτώ	βουτηγμένος
voltooid deelwoorden met reduplicatie			πείθω	πεπεισμένος
voltooid deelwoorden met perfectumaugment -ε-			σταυρώνω	εσταυρωμένος
voltooid deelwoorden met perfectumaugment -η-			ενώνω	ηνωμένος
onregelmatige voltooid deelwoorden			επαναλαμβάνω	επανειλημμένος

Werkwoorden die alleen actieve vormen hebben, vormen naar analogie van degene die dat wel hebben, ook vaak een voltooid deelwoord.
Bijvoorbeeld: πέφτω - vallen, πεσμένος - gevallen

Bij een aantal werkwoorden treedt als overblijfsel uit het katharevousa een soort verdubbeling op van de eerste lettergreep
Bijvoorbeeld: πείθω overtuigen, πεπεισμένος overtuigd.
Soms neemt dit overblijfsel de vorm aan van een soort augment.
Bijvoorbeeld: ενώνω verenigen, ηνωμένος verenigd

Het voltooid deelwoord fungeert over het algemeen als bijvoeglijk naamwoord.

 

Deelwoord uit het oud-Grieks, cq kathareuousa

Diverse deelwoorden uit het oud-Grieks en/of de kathareuousa worden in het Nieuwgrieks nog gebruikt, vaak in staande uitdrukkingen soms als zelfstandig naamwoord.
Enkele voorbeelden:

παρών	actueel	tegenwoordig deelwoord actief		oud Grieks
τυχών	toevallig	aoristos actief	τυγχάνω	toevallig zijn
ο θεραπεύων γιατρός	de behandelend arts	tegenwoordig deelwoord actief	θεραπεύω	behandelen
ο αποβίωσας	de overledene	aoristos actief	αποβιώνω	overlijden
το ανακοινοθέν	het communiqué	aoristos passief	ανακοινώνω	aankondigen
πληγείς	getroffen	aoristos passief	πλήττω	treffen
ο συλλειφθείς	de arrestant	aoristos passief	συλλαμβάνω	arresteren