◄**

▼*

►**

Syntaxis, bijwoorden

Te

Het Nederlandse woord 'te' komt voornamelijk voor als:
- voorzetsel van plaats: 'hij zit te paard', 'de firma is gevestigd te Amsterdam'.
- voorzetsel voor een infinitief: 'ik ben vergeten je te bellen', 'door hard te werken kom je verder'.
- bijwoord voor een bijvoeglijk naamwoord: 'de broek is te groot', 'hij komt te laat'.

Bij gebruik van 'te' als voorzetsel van plaats is er sprake van een bijwoordelijke bepaling.
Wordt 'te' gebruikt voor een infinitief dan is er sprake van een beknopte bijzin, een gesubstantiveerde bijzin of een werkwoordelijk deel van het gezegde.
In combinatie met een bijvoeglijk naamwoord is 'te' een onderdeel van het zinsdeel waartoe het bijvoeglijk naamwoord behoort.

Alleen in de situatie van 'te' als voorzetsel van plaats gebruikt het Grieks een overeenkomstige constructie met een voorzetsel, meestal σε.

Te gevolgd door een infinitief

Over het algemeen zal in het Grieks in deze situatie gebruik maken van een bijzin ingeleid door (για) να.

Enkele voorbeelden:

αρχίζει να βρέχει.	het begint te regenen.
σε παρακαλώ να έρχεσαι στην ώρα σου.	ik verzoek je voortaan op tijd te komen.

Daarnaast maakt het Grieks gebruik van de onpersoonlijke betekenis van de derde persoon van de passieve vorm van het werkwoord om een algemene uitspraak vorm te geven:

μιλάει έτσι ώστε μόλις ακούγεται.	hij spreekt zó, dat hij amper te verstaan is.
αυτο το κρασί δεν πίνεται.	deze wijn is niet te drinken (lett.: deze wijn kan niet gedronken worden).
πουλείται	te koop
ενοικάζεται	te huur

Te gevolgd door een bijvoeglijk naamwoord

Het Grieks kent twee methoden om aan dit gebruik van 'te' vorm te geven.

De ene methode is het gebruik van het bijwoord πολύ: heel, zeer erg, te.

είσαι πολύ μικρός για να καπνίζεις.	je bent te jong om te roken.
είναι πολύ βαρύ για να το σηκώσω.	het is voor mij te zwaar om op te tillen.
δεν τα καταφέρεις μόνος σου γιατί είοαι τόσο αδύναμος.	je zult het niet in je eentje voor elkaar krijgen; daar ben je te zwak voor.

Eventueel gekoppeld aan een nadere omschrijving van de situatie.

καθυστέρησε για να προλάβει το τρένο.

hij kwam te laat om de trein te halen.

Een andere mogelijkheid is het gebruk van πλέον in de betekenis van dat iets definitief is.

είναι πλέον αργά, αποκλείεται να προλάβεις.

het is nu te laat; dat haal je niet meer.

 

De andere methode is het gebruik van speciale werkwoorden. Deze hebben vaak het voorvoegsel παρα-.

παραήπια χτες βράδυ.	ik heb gisteren te veel gedronken.
παραείναι χοντρός.	hij is te dik.

Soms ook ligt het Nederlandse 'te' besloten in de betekenis van het Griekse werkwoord.

αργώ να	te laat komen
καθυστερώ	te lang wachten/ aarzelen