◄**

▼*

►**

Betekenis verschillen van bijwoorden op -α en -ως.

Een grote groep van bijwoorden is afgeleid van bijvoeglijke naamwoorden.
Diverse daarvan kennen zowel een vorm op -α al een vorm op -ως.
De variantvormen op -ως dateren meestal uit eerdere stadia van het het Grieks, wat soms te zien is aan de plaatsing van de klemtoon, bijvoorbeeld άδικος (onrechtvaardig), αδίκως.
Als dit het geval is, is er meestal een betekenis verschil tussen deze twee vormen.

De keuze voor één van beide varianten wordt grotendeels bepaald door drie factoren:
1) stijlregister
2) betekenisverschillen, en
3) vermijding van dubbelzinnigheden.

1) In ietwat formelere contexten kan men de vormen op -ως veelvuldig tegenkomen; in gewoner Grieks daarentegen worden de vormen op -α verkozen. De vorm op -ως kan iets nadrukkelijks hebben.

Vergelijk:

σπάνια τον έβλεπα εκείνη την εποχή	ik zag hem zelden in die tijd.
σπανίως πραγματοποιεί κανείς το ιδανικό του	hoogst zelden verwezenlijkt men zijn ideaal.

 

2) Er zijn vaak betekenisverschillen tussen de varianten op -α en -ως. Bijvoorbeeld:

καλά	in bijna alle gevallen te gebruiken
καλώς	als antwoord: 'okee' of in de vaste begroetingsformules:
καλώς ήρθατε/ορίσατε	welkom, en:
καλώς σας βρήκαμε	het standaardantwoord: welkom
βέβαια	'zeker' inbijna alle gevallen
βεβαίως	als antwoord: welzeker
άδικα	in de betekenissen 'onrechtvaardig' en 'tevergeefs'
αδίκως	alleen in de betekenis 'onrechtvaardig'
ευχάριστα	op aangename wijze
ευχαρίστως	graag
τέλεια	op perfecte wijze
τελείως	volmaakt, geheel en al
αδιάκριτα	op indiscrete wijze
αδιακρίτως	zonder enige uitzondering
άμεσα	op directe wijze
αμέσως	onmiddellijk
ιδιαίτερα	in het bijzonder
ιδιαιτέρως	onder vier ogen

Sommige Grieken vinden dat er onderscheid gemaakt moet worden tussen απλά (op eenvoudige wijze) en απλώς (enkel, alleen). In het gesproken Grieks wordt echter απλά in de betekenis van 'enkel, alleen' veelvuldig gebruikt in de plaats van απλώς.

3) Als er kans op dubbelzinnigheden bestaat, kan de vorm op -ως de voorkeur hebben.
Bijvoorbeeld απολύτως in de zin:
παρακολούθησα τα απολύτως ακατανόητα μαθήματά του (ik volgde zijn absoluut onbegrijpelijke lessen; absoluut is een bijwoord bij het bijvoeglijke naamwoord 'onbegrijpelijk') is stellig beter dan de vorm απόλυτα, want dat zou opgevat kunnen worden als: 'ik volgde zijn absolute, onbegrijpelijke lessen' (want απόλυτα kan door de overeenkomst in schrijfwijze opgevat worden als bijvoeglijk naamwoord bij μαθήματα). In de geschreven tekst zou correct komma-gebruik overigens verwarring voorkomen.
Ook andere 'dubbelzinnigheden' worden vermeden. Zo wordt het bijwoord κακώς (slecht) verkozen boven κακά, omdat κακά doet denken aan het gelijkluidende kinderwoord voor 'poep'.