fbicon

Nieuwgrieks, Vormleer en Zinsleer

Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl
Nieuwgrieks, Vormleer en Zinsleer
Bezoek ook: www.woordenlijstnieuwgrieks.nl

©

 
Grammatica//Synt/SyntBijz/SyntBijzBijw1>

Bijwoordelijke bijzinnen

 

Bijwoordelijke bijzinnen vervullen dezelfde rol in de zin als de bijwoordelijke bepaling.

Vergelijk:

Tegen de avond zag ik Jan ineens.
Toen de avond viel, zag ik Jan, zonder dat ik dat verwachtte.

De bijwoordelijke bepalingen 'tegen de avond' en 'ineens' kunnen vervangen worden door de bijwoordelijke bijzinnen 'toen de avond viel' en 'zonder dat ik dat verwachtte'.

De bijzinnen in de tweede voorbeeldzin vervullen dezelfde rol als de bijwoordelijke bepalingen in het eerste voorbeeld. Daarom worden dergelijke bijzinnen bijwoordelijke bijzinnen genoemd.

Bijwoordelijke bijzinnen kunnen onderverdeeld worden in:


bijzinnen van tijd toen, terwijl, zolang als, nadat, totdat, voordat, zodra, wanneer, als1)
bijzinnen van reden en oorzaak omdat, want2) , doordat, aangezien
bijzinnen van voorwaarde als1), indien, tenzij, mits
bijzinnen van doel opdat, om te ...
bijzinnen van gevolg zodat, (zo ...) dat
bijzinnen van toegeving hoewel, ook al, ondanks dat
bijzinnen van vergelijking alsof, zoals, hoe ... des te, naarmate
   
bijzin van plaats waar
bijzin van omstandigheid terwijl, zonder dat, in plaats van dat
bijzin van beperking behalve dat, voor zover

1) Het voegwoord 'als' wordt in het Nederlands gebruikt zonder dat we ons er rekenschap van geven of het gaat om de betekenis 'indien'/'onder de voorwaarde dat' dan wel om 'wanneer'/'op het moment dat'. Daar komt nog bij dat bij de betekenis 'wanneer' vaak ook een zekere gevoelswaarde van 'indien' aanwezig is. Het Grieks maakt een strikt onderscheid tussen deze betekenissen: alleen wanneer de betekenis 'indien' is, wordt het voegwoord 'αν' gebruikt, anders 'όταν':

αν βιαστείς, προλαβαίνεις το τρένο. als je je haast, haal je de trein nog. (onder de voorwaarde dat)
όταν βγούμε σε λίγο στην εθνική οδό, μπορούμε να πάμε πιο γρήγορα. wanneer/als we dadelijk op de snelweg zijn, kunnen we harder rijden. (op het moment dat)

2) In het Nederlands is het voegwoord 'want' nevenschikkend. Dit blijkt uit de woordvolgorde die bij gebruik van 'want', in de hoofdzin en in de bijzin hetzelfde is. In het Grieks behoren de equivalenten (γιατί, διότι of επειδή) tot de onderschikkende voegwoorden en wordt de woordvolgorde, die toch al erg vrij is, niet door het gekozen voegwoord beïnvloed.

 

επειδή ήταν πανάκριβο, δεν το αγόρασα. ik heb het niet gekocht, want het was veel te duur. (woordvolgorde hoofdzin en bijzin: onderwerp, persoonsvorm, overige zinsdelen)
επειδή ήταν πανάκριβο, δεν το αγόρασα. ik het het niet gekocht omdat het veel te duur was. (woordvolgorde bijzin: onderwerp, overige zinsdelen, persoonsvorm)

Het verschil tussen de bijwoordelijke bijzinnen van tijd, reden, toegeving is op zich niet zo groot.
Als er zich een verschil voordoet is dat bijna altijd in de vervoeging van het werkwoord in de bijzin.
Daarom worden de diverse bijwoordelijke bijzinnen afzonderlijk besproken.

 

 

 

 

 

©Auteursrecht voorbehouden. Zie pagina Copyright
 
  
 

Betekenis:
Betekenisleer

l

Zin:
Zinsleer

l

Woord:
Woordleer

l

Letter:
Alfabet

l

Klank:
Fonologie

     

*

*

*

*

   

+

+

De bovenstaande zwarte sterren geven van elke pagina het niveau aan.
1 ster: beginnersniveau
2 sterren: gevorderden-niveau
3 sterren: studieniveau
1 plus: beschouwing
2 plussen: overzicht

 

Toelichting werkwoordsvormen:

βιαστείς < βιάζομαι - zich haasten
βγούμε < βγαίνω - opgaan, binnengaan