Families van werkwoorden
Onder samengestelde woorden verstaan we woorden die samengesteld
zijn uit twee (of meer) delen waarvan één (of meer) van de delen
zelf (soms met een kleine aanpassing) ook een bestaand woord is
(zijn). Meestal gaat het om twee delen en meestal is in ieder geval
het tweede deel een zelfstandig woord.
Onder een familie van werkwoorden verstaan we een aantal
samengestelde werkwoorden die als tweede deel hetzelfde
werkwoord hebben. Woordenlijstnieuwgrieks en grammaticanieuwgrieks
onderscheiden 259 families. De grootste familie is -ποιώ met 108
werkwoorden.
Bijvoorbeeld:
ποιώ - maken, παραποιώ - vervalsen, πιστοποιώ - verklaren,
πολιτικοποώ - politiseren, περιποιούμαι - verzorgen
Vaak worden werkwoorden uit dezelfde familie op gelijke wijze
vervoegd.
Bijvoorbeeld:
θέτω - zetten, προσθέτω - toevoegen, συνθέτω -
samenstellen, εκθέτω - tentoonstellen.
Dat is echter zeker niet altijd het geval.
Indien niet alle werkwoorden uit dezelfde familie op dezelfde wijze
worden vervoegd, zijn er de volgende mogelijkheden.
De werkwoorden behoren niet tot dezelfde vervoeging | aantal | Iordanidou categorie |
|||||
γράφω | |||||||
εγγράφω | inschrijven | aor: | ενέγραφα | 23 | 13 | ||
εικονογραφώ | illustreren | aor: | εικονογράφησα | 36 | 74 | ||
θέτω | |||||||
συνθέτω | samenstellen | aor: | συνέθεσα σύνθεσα | 28 | 137 | ||
υιοθετώ | adopteren | aor: | υιοθέτησα | 17 | 73 | ||
άγω | |||||||
ανάγω | herleiden | aor: | ανήγαγα | 20 | 135 | ||
ξεναγώ | rondleiden | aor: | ξενάγησα | 1 | 73 | ||
ακούω | |||||||
υπακούω | gehoorzamen | par: | υπάκουγα | 7 | 83 | ||
εισακούω | verhoren, vervullen | par: | εισάκουα | 1 | 40 | ||
ωτακουστώ | afluisteren | par: | ωτακουστούσα | 1 | 73 | ||
De werkwoorden behoren wel tot dezelfde vervoeging ') | |||||||
βλέπω | |||||||
προβλέπω | voorspellen | aor: | πρόβλεψα προέβλεψα |
5 | 9 | ||
διαβλέπω | doorzien | aor: | διέβλεψα διείδα |
8 | 123 | ||
ξαναβλέπω | terugzien | aor: | ξαναείδα | 3 | 110 | ||
λέγω | |||||||
λέγω | zeggen | aor: | είπα | 7 | 174 | ||
διαλέγω | kiezen | aor: | διέλεξα | 4 | 22 | ||
αντιλέγω | weerspreken | aor: | αντιείπα | 2 | 94 | ||
έχω | |||||||
έχω | hebben | par: | είχα | 8 | 154 | ||
προσέχω | opletten | aor: | πρόσεξα | 4 | 31 | ||
συμμετέχω | deelnemen |
aor: con: |
(συμμετείχα) συμμετάσχω |
9 | 190 | ||
λαμβάνω | |||||||
λαμβάνω | ontvangen | aor: | έλαβα | 21 | 165 | ||
απολαμβάνω | genieten van | aor: | απέλαυσα | 1 | 98 | ||
δέρνω | |||||||
δέρνω | slaan | aor: | έδειρα | 3 | 120 | ||
γδέρνω | villen | aor: | έγδαρα | 7 | 118 | ||
αρπάζω | |||||||
αρπάζω | grijpen | aor: | άρπαξα | 3 | 23 | ||
συναρπάζω | boeien, pakken | aor: | συνάρπασα | 1 | 35 | ||
φαίνομαι | |||||||
διαφαίνομαι | doorschemeren | aor: | διανφάνηκα | 10 | 225 | ||
αποφαίνομαι | uitspraak doen | aor: | αποφάνθηκα | 1 | 46 | ||
μοιάζω | |||||||
μοιάζω | lijken op | aor: | έμοιασα | 1 | 35 | ||
παρομοιάζω | vergelijken | aor: | παρομοίασα | 3 | 35 |
') Eventuele consequenties van assimilatie of dissimilatie met het voorvoegsel cq de effecten van het inwendig augment worden hier buiten beschouwing gelaten.
Nb1. σείω en βόσκω hebben een variant σειώ resp. βοσκώ. Deze werkwoorden zouden als twee families gezien kunnen worden.