◄***

▼**

►***

Bijvoeglijke naamwoorden op -ής, -ης en -άς

 

Deze bijvoeglijke naamwoorden worden verbogen volgens één van de paradigma's:
1. op -ής, -ιά, -ί: σταχτής (asgrauw)
2a. op -ης, -α, -ικο: τεμπέλης (lui)
2b. op -άς, -ού, -άδικο: φωνακλάς (schreeuwlelijk)
3.op -ής, -ής, -ες: αφελής (naief)
4.opώδης, -ώδης, -ώδες: βλακώδης (stompzinnig)
5. op-ης, -ης, -ες: επιμήκης (langwerpig)
6. op-ης, -ης, -ες: φρενήρης (_krankzinnig)

				-ής, -ιά, -ί	-ης, -α, -ικο	-άς, -ού, -άδικο	-ής, -ές	-ώδης,  -ώδες	-ης, -ες	-ης, -ες
mann	ev	nom.		σταχτής	τεμπέλης	φωνακλάς	αφελής	βλακώδης	επιμήκης	φρενήρης
		gen.		σταχτιού	τεμπέλη	φωνακλά	αφελούς	βλακώδους	επιμήκους	φρενήρους
		acc.		σταχτή	τεμπέλη	φωνακλά	αφελή	βλακώδη	επιμήκη	φρενήρη
		voc.		σταχτή	τεμπέλη	φωνακλά	αφελή	βλακώδη(ς)	επιμήκη	φρενήρη
	mv	nom.		σταχτιοί	τεμπέληδες	φωνακλάδες	αφελείς	βλακώδεις	επιμήκεις	φρενήρεις
		gen.		σταχτιών	τεμπέληδων	φωνακλάδων	αφελών	βλακωδών	επιμήκων	φρενήρων
		acc.		σταχτιούς	τεμπέληδες	φωνακλάδες	αφελείς	βλακώδεις	επιμήκεις	φρενήρεις
		voc.		σταχτιοί	τεμπέληδες	φωνακλάδες	αφελείς	βλακώδεις	επιμήκεις	φρενήρεις
vr	ev	nom.		σταχτιά	τεμπέλα	φωνακλού	αφελής	βλακώδης	επιμήκης	φρενήρης
		gen.		σταχτιάς	τεμπέλας	φωνακλούς	αφελούς	βλακώδους	επιμήκους	φρενήρους
		acc.		σταχτιά	τεμπέλα	φωνακλού	αφελή	βλακώδη	επιμήκη	φρενήρη
		voc.		σταχτιά	τεμπέλα	φωνακλού	αφελή	βλακώδη	επιμήκη	φρενήρη
	mv	nom.		σταχτιές	τεμπέλες	φωνακλούδες	αφελείς	βλακώδεις	επιμήκεις	φρενήρεις
		gen.		σταχτιών	-	φωνακλούδων	αφελών	βλακωδών	επιμήκων	φρενήρων
		acc.		σταχτιές	τεμπέλες	φωνακλούδες	αφελείς	βλακώδεις	επιμήκεις	φρενήρεις
		voc.		σταχτιές	τεμπέλες	φωνακλούδες	αφελείς	βλακώδεις	επιμήκεις	φρενήρεις
onz	ev	nom.		σταχτί	τεμπέλικο	φωνακλάδικο	αφελές	βλακώδες	επίμηκες	φρενήρες
		gen.		σταχτιού	τεμπέλικου	φωνακλάδικου	αφελούς	βλακώδους	επιμήκους	φρενήρους
		acc.		σταχτί	τεμπέλικο	φωνακλάδικο	αφελές	βλακώδες	επίμηκες	φρενήρες
		voc.		σταχτί	τεμπέλικο	φωνακλάδικο	αφελές	βλακώδες	επίμηκες	φρενήρες
	mv	nom.		σταχτιά	τεμπέλικα	φωνακλάδικα	αφελή	βλακώδη	επιμήκη	φρενήρη
		gen.		σταχτιών	τεμπέλικων	φωνακλάδικων	αφελών	βλακωδών	επιμήκων	φρενήρων
		acc.		σταχτιά	τεμπέλικα	φωνακλάδικα	αφελή	βλακώδη	επιμήκη	φρενήρη
		voc.		σταχτιά	τεμπέλικα	φωνακλάδικα	αφελή	βλακώδη	επιμήκη	φρενήρη
				asgrauw	lui	schreeuwerig	naïef	stompzinnig	langwerpig	krankzinnig

Bijvoeglijke naamwoorden op -ής, -ιά, -ί: σταχτής

De bijvoeglijke naamwoorden die tot het paradigma vanσταχτής behoren, duiden kleuren aan. Ze zijn meestal afgeleid van zelfstandige naamwoorden. Bijvoorbeeld:σταχτής (asgrauw) vanσταχτή (as).

Zoals σταχτής gaan onder meer ook.

βυσσινής	cerise	van	βύσσινο	morel
πορτοκαλής	oranje	van	πορτοκάλι	sinaasappel
καφετής	koffie-bruin	van	καφέ	koffie
τριναταφυλλής	rose	van	τριαντάφυλλο	roos

Het paradigmaσταχτής is in feite identiek aan dat vanπαχύς. Het enige verschil is de spelling van de nominativus, accusativus en vocativus enkelvoud mannelijk (-η in plaats van-υ) en van de nominativus, accusativus en vocativus enkelvoud onzijdig (-ι in plaats van-υ).

Bijvoeglijke naamwoorden op -ης, -α, -ικο: τεμπέληςrespectievelijk-άς, -ού, -άδικο:φωνακλάς

In het Grieks worden zelfstandige naamwoorden die een karaktereigenschap aanduiden, gebruikt als bijvoeglijke bepaling:η τεμπέλα φοιτήτρια (de luie studente, letterlijk: de luiaard studente) en omgekeerd.

Aangezien levende wezens per definitie mannelijk of vrouwelijk zijn, kan deze constructie niet zo maar toegepast worden op onzijdige zelfstandige naamwoorden. Dit wordt opgelost door het toevoegen van het suffix-ικο aan de onzijdige vormen van het bijvoeglijk naamwoord.

Bij paroxytone zelfstandige naamwoorden wordt het suffix toegevoegd aan de stam van het enkelvoud, bij oxyone zelfstandige naamwoorden wordt het suffix toegevoegd aan de stam van het meervoud.Bijvoorbeeld:

paroxytoon	ο τεμπέλης η τεμπέλα οι τεμπέληδες	de luiaard	τεμπέλης τεμπέλα τεμπέλικο	lui
oxytoon	ο καταφερτζής η καταφερτζού οικαταφερτζήδες	de handigerd	καταφερτζής καταφερτζού καταφερτζήδικο	handig
	ο φωνακλάς η φωνακλού οι φωνακλάδες	de schreeuwlelijk	φωνακλάς φωνακλού φωνακλάδικο	blèrend

als τεμπέλης gaan:

τσιγκούνης	gierig	gierigaard		γκρινιάρης	zeurend	zeurpiet
κλαψιάρης	huilerig	huilebalk		παραπονιάρης	klagend	klagend
ψυλομύτης	snobistisch	snob		μικρούλης	klein	kleintje

als καταφερτζής/ φωνακλάς gaan:

φαγάς	schrokkend	veelvraat	τζαμπατζής	bietsend	bietser
καβγατζής	ruziënd	ruzieschopper

Naar analogie van deze onzijdige uitgangen op -ικο worden soms nieuwe bijvoeglijke naamwoorden gevormd:

κλαψιάρης	κλαψιάρα	κλαψιάρικο	huilebalk	huilerig	levert	κλαψιάρικος	jengelend
καψούρης	καψούρα	καψούρικο	dweper	verliefd	levert	καψούρικος	liefdesziek
	καψούρικα τραγούδια		smartlappen
μερακλής	μερακλού	μερακληδικό	liefhebber	bevlogen	levert	μερακλήδικος	voortreffelijk
	μερακλήδικος καφές		een heerlijk bakje koffie

Bijvoeglijke naamwoorden op -ής, -ές: αφελής

Zoals αφελής gaan onder meer ook:

διεθνής	internationaal		σαφής	duidelijk
πρωτοετής	eerstejaars		επικερδής	lucratief
ακριβής	precies		δημοφιλής	populair
αληθής	waar		πολυτελής	luxueus

Bijvoeglijke naamwoorden op -ώδης, -ώδες: βλακώδης

als βλακώδης gaan:

στοιχιώδης	elementair		ιδεώδης	ideaal
θορυβώδης	lawaaierig		θεμελιώδης	fundamenteel
χαώδης	chaotisch

Bijvoeglijke naamwoorden op -ης, -ες: επιμήκης

als επιμήκης gaan:

συνήθης	gebruikelijk		κακοήθης	kwaadaardig
αυθάδης	brutaal		κλινήρης	bedlegerig

Bijvoeglijke naamwoorden op -ης, -ες: φρενήρης

als φρενήρης gaat:

πλήρης

vol